-TZOB Genel Başkanı Bayraktar: “Tarımda üretici fiyatları Kasım ayında yüzde 0,87, 11 aylık dönemde yüzde 4,97 artsa da yıllıkta artış yüzde 4,56’da kaldı. On iki aylık ortalamalara göre ise yüzde 2,29 düştü”
-“Kasım ayında tüketicide gıda ve alkolsüz içeceklerde fiyatlar yüzde 1,34 geriledi”
-“Üretici fiyatlarında sanayide, Kasım’da aylık yüzde 0,57, yıllık yüzde 5,89 artış yaşandı. Tarımdaki düşük artış, enflasyonu yüzde 5,67’de tuttu”
-“Üreticiden tüketiciye fiyat farkı maydanozda yüzde 500, elmada yüzde 384,97, ıspanakta yüzde 358,89, karnabaharda yüzde 318,46, pırasada yüzde 309,72 lahanada yüzde 305,54
oldu”
-“Kasım ayında market fiyatlarına bakıldığında; 13 üründe fiyat değişimi olmazken, 16 üründe azalma, 10 üründe ise fiyat artışı görüldü”
-“Üretici fiyatlarına bakıldığında ise 12 üründe fiyatlar bir ay önceki fiyatlara göre değişmezken, 17 üründe azalma, 6 üründe ise fiyat artışları meydana geldi”
-“Market fiyatlarında en fazla fiyat düşüşü yüzde 30,11 ile kabakta, en fazla fiyat artışı yüzde 8,29 ile patateste görüldü”
-“Üretici fiyatlarında ise karnabahar fiyatı yüzde 46,72 düşerken, zeytinyağı fiyatı yüzde 18,18 arttı”
Ankara – 03.12.2013 - Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, tarımda üretici fiyatlarının Kasım ayında yüzde 0,87, 11 aylık dönemde yüzde 4,97 artsa da yıllıkta artış yüzde 4,56’da kaldığını, on iki aylık ortalamalara göre ise yüzde 2,29 düştüğünü bildirdi.
Bayraktar, Kasım ayında tüketicide gıda ve alkolsüz içeceklerde fiyatların yüzde 1,34 gerilediğini belirtti.
Şemsi Bayraktar, yaptığı açıklamada, Türkiye Ziraat Odaları Birliği olarak, üreticiden tüketiciye, halkın tamamını yakından ilgilendiren gıda fiyatlarındaki değişimleri takip etmeye ve kamuoyunu doğru bilgilendirme amacıyla açıklama yapmaya devam ettiklerini bildirdi.
TZOB Genel Başkanı Bayraktar, Kasım ayı genel enflasyonun üretici fiyatlarında yüzde 0,62, tüketici fiyatlarında yüzde 0,01 arttığını vurguladı.
Bayraktar, şunları kaydetti:
“Tarımda üretici fiyatları 11 aylık dönemde yüzde 4,97, son bir yıllık dönemde yüzde 4,56 arttı. On iki aylık ortalamalara göre yüzde 2,29 geriledi. Buna karşın genel üretici fiyatları enflasyonunun Ocak-Kasım dönemini kapsayan 11 ayda yüzde 5,80, son bir yıllık dönemde yüzde 5,67, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 4,10 arttı.
Üretici fiyatları Kasım ayında madencilik ve taş ocakçılığında yüzde 0,32, elektrik, gaz ve suda yüzde 0,86 geriledi. İmalat sanayinde yüzde 0,76 arttı. Üretici fiyatlarında sanayide, Kasım’da aylık yüzde 0,57, yıllık yüzde 5,89 artış yaşandı. Tarımdaki düşük artış, enflasyonu yüzde 5,67’de tuttu.”
TZOB Genel Başkanı Bayraktar, genel TÜFE’nin Kasım ayında yüzde 0,01, geçen yılın Aralık ayına göre (11 aylık) yüzde 6,91, yıllık bazda yüzde 7,32, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 7,39 arttığını, gıda ve alkolsüz içeceklerde fiyatlarının Kasım ayında Ekim ayına göre yüzde 1,34 gerilediğini, Aralık ayına göre yüzde 8,09, geçen yıl Kasım ayına göre yüzde 9,77, on iki aylık ortalamalara göre yüzde 8,62 arttığını bildirdi.
Yıllık üretici enflasyonunun genel tarımda yüzde 4,56, tarım ve avcılıkta yüzde 4,94, ormancılık ve tomrukçulukta yüzde 2,09 arttığını, balıkçılıkta yüzde 12,17 gerilediğini vurgulayan Bayraktar, Kasım ayında fiyatların aylık bazda tarım, avcılıkta yüzde 1,69, ormancılık, tomrukçulukta yüzde 4,18 yükseldiğini, balıkçılıkta ise yüzde 33,34 düştüğünü belirtti.
-Üreticiden tüketiciye yüzde 500’lere varan fark-
Üreticiden tüketiciye yüzde 500’lere varan fiyat farkı var olduğunu bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Fiyat farkı maydanozda yüzde 500, elmada yüzde 384,97, ıspanakta yüzde 358,89, karnabaharda yüzde 318,46, pırasada yüzde 309,72 lahanada yüzde 305,54 oldu. Üretici ve tüketici fiyatı ve üreticiden tüketiciye fiyat farkı uzun zamandır değişmeyen maydanozda, üreticide demeti 13 kuruşken, markette 78 kuruştan satılıyor. Yine üreticide kilogramı 64 kuruş olan elma 3 lira 12 kuruştan, kilogramı 50 kuruş olan ıspanak 2 lira 29 kuruştan, kilogramı 65 kuruş olan karnabahar 2 lira 72 kuruştan, kilogramı 52 kuruş olan pırasa 2 lira 13 kuruştan, kilogramı 39 kuruş olan lahana 1 lira 56 kuruştan satılıyor. Bu ürünlerin dışında salatalık, kabak, kuru soğan, portakal, mandalina, limon, armut, kuru kayısıda üretici ile market fiyatları arasında yüzde 200’ün üzerinde fiyat farkı var.”
Bayraktar, Kasım ayında üreticide zeytinyağı ve patates dışında aylık artışın yüzde 7,5’i geçen ürün olmadığını, markette de patates dışında hiçbir üründe yüzde 5’i geçen fiyat artışı görülmediğini bildirdi.
Şemsi Bayraktar, “Market fiyatlarında en fazla fiyat düşüşü yüzde 30,11 ile kabakta, en fazla fiyat artışı yüzde 8,29 ile patateste görüldü. Üretici fiyatlarında ise karnabahar fiyatı yüzde 46,72 düşerken, zeytinyağı fiyatı yüzde 18,18 arttı” dedi.
-Market fiyatlarındaki değişimler-
Bayraktar, Kasım ayı itibarıyla market fiyatlarına bakıldığında; 13 üründe bir ay öncesine göre fiyat değişimi görülmezken, 16 üründe azalma, 10 üründe ise fiyat artışı olduğunu belirtti.
Kasım ayında, maydanoz, elma, kırmızı mercimek, yeşil mercimek, kuru kayısı, kuru incir, fındık, zeytinyağı, mısırözü yağı, ayçiçek yağı, toz şeker, tavuk eti, yumurta fiyatlarında değişim görülmezken, fiyat düşüşü yüzde 30,11 oran ile en fazla kabakta olduğunu bildiren Bayraktar, şunları kaydetti:
“Kabaktaki fiyat düşüşünü yüzde 27,85 ile karnabahar, yüzde 27,39 ile ıspanak, yüzde 23,5 ile patlıcan, yüzde 17,47 ile domates, yüzde 14,19 ile mandalina, yüzde 13,87 ile salatalık, yüzde 11,23 ile sivri biber ve pırasa, yüzde 10,98 ile marul, yüzde 9,79 ile havuç, yüzde 6,96 ile armut, yüzde 6,79 ile limon, yüzde 5,37 ile lahana, yüzde 1,22 ile nohut, yüzde 0,93 ile süt izledi. Markette en fazla fiyat artışı ise yüzde 8,29 ile patateste görüldü. Patatesteki fiyat artışını yüzde 4,31 ile kuru fasulye, yüzde 4,23 ile kuru soğan, yüzde 3,04 ile Antep fıstığı, yüzde 1,92 ile yeşil fasulye ve kuru üzüm, yüzde 1,70 ile pirinç, yüzde 1,40 ile yeşil soğan, yüzde 0,78 ile dana eti, yüzde 0,46 ile kuzu eti takip etti.”
-Üretici fiyatlarındaki değişimler-
Kasım ayındaki üretici fiyatlarına bakıldığında; 12 üründe fiyatlar bir ay önceki fiyatlara göre değişmezken, 17 üründe azalma, 6 üründe ise fiyat artışları olduğu bilgisini veren Bayraktar, şöyle devam etti:
“Kasım ayında, yeşil fasulye, maydanoz, kuru soğan, elma, armut, pirinç, kuru üzüm, kuru incir, Antep fıstığı, süt, marul ve lahana fiyatlarında değişim meydana gelmedi. Fiyat düşüşü yüzde 46,72 oran ile en fazla karnabaharda görüldü. Karnabahardaki fiyat düşüşünü yüzde 36,36 ile kabak, yüzde 26,89 ile domates, yüzde 25,57 ile mandalina, yüzde 16,14 ile yeşil soğan, yüzde 15,44 ile havuç, yüzde 13,79 ile ıspanak, yüzde 13,51 ile salatalık, yüzde 12,02 ile limon, yüzde 11,11 ile kuru kayısı, yüzde 10,34 ile pırasa, yüzde 9,91 ile sivri biber, yüzde 8,11 ile yeşil mercimek, yüzde 6,71 ile kırmızı mercimek, yüzde 5,98 ile patlıcan, yüzde 3,04 ile fındık, yüzde 2,13 ile yumurta izledi. En fazla fiyat artışı yüzde 18,18 oran ile zeytinyağında oldu. Zeytinyağındaki fiyat artışını yüzde 14,83 ile patates, yüzde 7,50 ile nohut, yüzde 2,56 ile kuru fasulye, yüzde 1,97 ile kuzu eti, yüzde 0,73 ile dana eti izledi.”
-Fiyat değişimlerinin nedenleri-
Bayraktar, fiyatı artan ürünler içinde zeytinyağında görülen fiyat artışında zeytin rekoltesinin düşmesinin etkili olduğunu bildirdi. Şemsi Bayraktar, patateste görülen fiyat artışında, geçen yıl fiyatların çok düşmesi yüzünden patates ekim alanlarındaki daralmaya bağlı olarak rekoltede meydana gelen düşüşün etkili olduğunu vurguladı.
Fiyatı düşen ürünlere bakıldığında, karnabahar, ıspanak, pırasa gibi kışlık sebzelerde hasat edilen ürün miktarındaki artışa bağlı olarak fiyatların gerilediğini belirten Bayraktar, “Mandalina ve limon gibi narenciye ürünleri ile kabak, domates, salatalık, sivri biber, patlıcan gibi örtü altı ürünlerinde ihracatta meydana gelen yavaşlamaya bağlı olarak fiyatlar geriledi. Genel olarak değerlendirdiğimizde arz ve talepteki değişime bağlı olarak fiyatlarda artış ve azalışların meydana geldiği görülüyor” dedi.
Seçilmiş ürünlerde market, üretici fiyatlarındaki aylık değişim ile üretici, hal, pazar, market fiyatları şöyle:
Seçilmiş ürünlerde market fiyatları ve fiyatlardaki aylık değişim oranı:
|
Ürünler |
30 Ekim 2013 (TL/Kg) |
30 Kasım 2013 (TL/Kg) |
30 Ekim/30 Kasım 2013 Değişim (Yüzde) |
|
Patates |
1,92 |
2,08 |
8,29 |
|
Kuru Fasulye |
6,66 |
6,94 |
4,31 |
|
Kuru Soğan |
1,07 |
1,11 |
4,23 |
|
Antep Fıstığı |
32,90 |
33,90 |
3,04 |
|
Yeşil Fasulye |
4,30 |
4,39 |
1,92 |
|
Kuru Üzüm |
10,86 |
11,07 |
1,92 |
|
Pirinç |
5,26 |
5,35 |
1,70 |
|
Yeşil Soğan |
3,57 |
3,62 |
1,40 |
|
Dana Eti |
28,37 |
28,59 |
0,78 |
|
Kuzu Eti |
35,76 |
35,92 |
0,46 |
|
Maydanoz (Adet) |
0,78 |
0,78 |
0,00 |
|
Elma |
3,12 |
3,12 |
0,00 |
|
Kırmızı Mercimek |
4,13 |
4,13 |
0,00 |
|
Yeşil Mercimek |
4,58 |
4,58 |
0,00 |
|
Kuru Kayısı |
13,73 |
13,73 |
0,00 |
|
Kuru İncir |
14,76 |
14,76 |
0,00 |
|
Fındık (İç) |
21,97 |
21,97 |
0,00 |
|
Zeytinyağı |
13,78 |
13,78 |
0,00 |
|
Mısırözü Yağı |
6,55 |
6,55 |
0,00 |
|
Ayçiçeği Yağı |
5,56 |
5,56 |
0,00 |
|
Toz Şeker |
3,31 |
3,31 |
0,00 |
|
Tavuk Eti |
6,22 |
6,22 |
0,00 |
|
Yumurta |
0,36 |
0,36 |
0,00 |
|
1 Litre Süt |
2,99 |
2,97 |
-0,93 |
|
Nohut |
5,46 |
5,39 |
-1,22 |
|
Lahana |
1,65 |
1,56 |
-5,37 |
|
Limon |
2,46 |
2,29 |
-6,79 |
|
Armut |
3,63 |
3,38 |
-6,96 |
|
Havuç |
1,83 |
1,65 |
-9,79 |
|
Marul (Adet) |
1,94 |
1,72 |
-10,98 |
|
Pırasa |
2,40 |
2,13 |
-11,23 |
|
Sivri Biber |
3,36 |
2,98 |
-11,23 |
|
Salatalık |
2,77 |
2,39 |
-13,87 |
|
Mandalina |
2,40 |
2,06 |
-14,19 |
|
Domates |
3,16 |
2,61 |
-17,47 |
|
Patlıcan |
3,19 |
2,44 |
-23,50 |
|
Ispanak |
3,16 |
2,29 |
-27,39 |
|
Karnabahar |
3,77 |
2,72 |
-27,85 |
|
Kabak |
2,98 |
2,08 |
-30,11 |
Seçilmiş ürünlerde üretici fiyatları ve fiyatlarındaki aylık değişim oranı:
|
Ürünler |
30 Ekim 2013 (TL/Kg) |
30 Kasım 2013 (TL/Kg) |
30 Ekim/30 Kasım 2013 Değişim (Yüzde) |
|
Zeytinyağı |
5,50 |
6,50 |
18,18 |
|
Patates |
0,79 |
0,90 |
14,83 |
|
Nohut |
2,00 |
2,15 |
7,50 |
|
Kuru Fasulye |
3,12 |
3,20 |
2,56 |
|
Kuzu Eti |
19,77 |
20,16 |
1,97 |
|
Dana Eti |
16,55 |
16,67 |
0,73 |
|
Yeşil Fasulye |
1,50 |
1,50 |
0,00 |
|
Maydanoz (Adet) |
0,13 |
0,13 |
0,00 |
|
Kuru Soğan |
0,29 |
0,29 |
0,00 |
|
Elma |
0,64 |
0,64 |
0,00 |
|
Armut |
1,13 |
1,13 |
0,00 |
|
Pirinç |
2,14 |
2,14 |
0,00 |
|
Kuru Üzüm |
5,00 |
5,00 |
0,00 |
|
Kuru İncir |
5,00 |
5,00 |
0,00 |
|
Antep Fıstığı |
23,50 |
23,50 |
0,00 |
|
1 Litre Süt |
1,00 |
1,00 |
0,00 |
|
Marul (Adet) |
0,65 |
0,65 |
0,00 |
|
Lahana |
0,39 |
0,39 |
0,00 |
|
Yumurta |
0,24 |
0,23 |
-2,13 |
|
Fındık (İç) |
13,16 |
12,76 |
-3,04 |
|
Patlıcan |
1,00 |
0,94 |
-5,98 |
|
Kırmızı Mercimek |
1,49 |
1,39 |
-6,71 |
|
Yeşil Mercimek |
1,85 |
1,70 |
-8,11 |
|
Sivri Biber |
1,11 |
1,00 |
-9,91 |
|
Pırasa |
0,58 |
0,52 |
-10,34 |
|
Kuru Kayısı |
4,50 |
4,00 |
-11,11 |
|
Limon |
0,69 |
0,61 |
-12,02 |
|
Salatalık |
0,83 |
0,72 |
-13,51 |
|
Ispanak |
0,58 |
0,50 |
-13,79 |
|
Havuç |
0,68 |
0,58 |
-15,44 |
|
Yeşil Soğan |
1,58 |
1,33 |
-16,14 |
|
Mandalina |
0,73 |
0,54 |
-25,57 |
|
Domates |
1,19 |
0,87 |
-26,89 |
|
Kabak |
0,95 |
0,61 |
-36,36 |
|
Karnabahar |
1,22 |
0,65 |
-46,72 |
Seçilmiş ürünlerde 30 Kasım 2013 tarihi itibarıyla ortalama üretici, hal, pazar ve market fiyatları ve fiyatlar arasındaki farklar:
|
Ürünler |
Üretici Fiyatı (TL/Kg) |
Hal Fiyatı (TL/Kg) |
Pazar Fiyatı (TL/Kg) |
Market Fiyatı (TL/Kg) |
Hal/Üretici Fiyat Farkı (Yüzde) |
Pazar/Üretici Fiyat Farkı (Yüzde) |
Market/Üretici Fiyat Farkı (Yüzde) |
|
Domates |
0,87 |
1,17 |
2,17 |
2,61 |
34,10 |
149,04 |
199,62 |
|
Salatalık |
0,72 |
1,05 |
1,92 |
2,39 |
46,85 |
168,07 |
233,95 |
|
Sivri Biber |
1,00 |
1,53 |
2,96 |
2,98 |
53,33 |
195,83 |
197,87 |
|
Yeşil Fasulye |
1,50 |
2,36 |
3,50 |
4,39 |
57,33 |
133,33 |
192,40 |
|
Patlıcan |
0,94 |
1,43 |
1,86 |
2,44 |
51,94 |
97,00 |
158,83 |
|
Kabak |
0,61 |
1,10 |
1,61 |
2,08 |
81,32 |
165,11 |
243,04 |
|
Ispanak |
0,50 |
0,93 |
1,75 |
2,29 |
86,00 |
250,00 |
358,89 |
|
Pırasa |
0,52 |
0,95 |
1,80 |
2,13 |
82,69 |
246,15 |
309,72 |
|
Lahana |
0,39 |
0,75 |
1,24 |
1,56 |
94,81 |
222,08 |
305,54 |
|
Karnabahar |
0,65 |
1,25 |
1,95 |
2,72 |
92,31 |
200,00 |
318,46 |
|
Havuç |
0,58 |
0,82 |
1,33 |
1,65 |
42,61 |
130,96 |
186,38 |
|
Marul (Adet) |
0,65 |
0,80 |
1,62 |
1,72 |
23,08 |
149,74 |
165,13 |
|
Maydanoz (Adet) |
0,13 |
0,25 |
0,61 |
0,78 |
94,23 |
366,67 |
500,00 |
|
Yeşil Soğan (Kg) |
1,33 |
2,30 |
2,53 |
3,62 |
73,58 |
90,94 |
173,40 |
|
Kuru Soğan |
0,29 |
0,52 |
0,96 |
1,11 |
81,40 |
233,72 |
287,60 |
|
Patates |
0,90 |
1,13 |
1,76 |
2,08 |
25,46 |
94,46 |
130,01 |
|
Portakal |
0,60 |
1,16 |
1,66 |
1,99 |
93,33 |
176,67 |
230,83 |
|
Mandalina |
0,54 |
0,95 |
1,50 |
2,06 |
74,85 |
176,07 |
279,04 |
|
Limon |
0,61 |
1,04 |
2,07 |
2,29 |
70,77 |
238,80 |
275,23 |
|
Elma |
0,64 |
1,23 |
2,01 |
3,12 |
91,19 |
212,44 |
384,97 |
|
Armut |
1,13 |
2,14 |
2,65 |
3,38 |
90,22 |
135,56 |
200,21 |
|
Kuru Fasulye |
3,20 |
6,15 |
5,80 |
6,94 |
92,19 |
81,25 |
116,96 |
|
Nohut |
2,15 |
3,00 |
4,95 |
5,39 |
39,53 |
130,23 |
150,82 |
|
Kırmızı Mercimek |
1,39 |
2,05 |
3,26 |
4,13 |
47,48 |
134,53 |
197,12 |
|
Yeşil Mercimek |
1,70 |
2,25 |
3,50 |
4,58 |
32,35 |
105,88 |
169,41 |
|
Pirinç |
2,14 |
3,20 |
3,17 |
5,35 |
49,53 |
48,13 |
149,97 |
|
Kuru Kayısı |
4,00 |
- |
9,25 |
13,73 |
- |
131,25 |
243,13 |
|
Kuru Üzüm |
5,00 |
- |
10,25 |
11,07 |
- |
105,00 |
121,32 |
|
Kuru İncir |
5,00 |
- |
12,75 |
14,76 |
- |
155,00 |
195,20 |
|
Fındık (İç) |
12,76 |
- |
18,75 |
21,97 |
- |
46,94 |
72,15 |
|
Antep Fıstığı |
23,50 |
- |
20,00 |
33,90 |
- |
-14,89 |
44,26 |
|
Yumurta |
0,23 |
- |
0,38 |
0,36 |
- |
66,67 |
55,65 |
|
1 Litre Süt |
1,00 |
- |
|
2,97 |
- |
- |
196,67 |
|
Dana Eti |
16,67 |
- |
|
28,59 |
- |
- |
71,49 |
|
Kuzu Eti |
20,16 |
- |
|
35,92 |
- |
- |
78,18 |
|
Zeytinyağı |
6,50 |
- |
- |
13,78 |
- |
- |
112,03 |
|
Mısırözü Yağı |
- |
- |
- |
6,55 |
- |
- |
- |
|
Ayçiçek Yağı |
- |
- |
- |
5,56 |
- |
- |
- |
|
Toz Şeker |
- |
- |
- |
3,31 |
- |
- |
- |
|
Tavuk Eti |
- |
- |
- |
6,22 |
- |
- |
- |
Not: Hal, pazar ve market verileri Ankara, İzmir, İstanbul, Mersin, Antalya ve Bursa illerinden derlenen ortalama fiyatlardır. Üretici fiyatları ise ürünlere göre önemli üretim merkezlerinden alınmıştır. Pirinç, kuru fasulye, nohut, kırmızı ve yeşil mercimek için belirtilen hal fiyatları Gimat toptan satış fiyatlarıdır. Dana eti, kuzu eti, Antep fıstığı ve fındık fiyatı serbest piyasa fiyatıdır. Baklagil fiyatları sezon ortalamasıdır.