-TZOB Genel Başkanı Bayraktar: “Örgütlenme eksikliğinden kaynaklanan plansızlık ve
pazarlama sorunu, patateste üretimin 4 milyon ton ile 4,8 milyon ton arasında oynamasına neden oluyor”
-“Bu durum üretici fiyatlarının 23 kuruşa kadar inmesine, 90 kuruşa kadar da çıkmasına yol açıyor”
-“Biz fiyat istikrarı, emeğimizin karşılığını, tüketicinin de makul bir fiyatla ürün almasını istiyoruz”
-“Üretimde meydana gelen dalgalanma ve pazarlama sorunları üreticiden tüketiciye tüm tarafları derinden etkiliyor”
-“İçinde bulunduğumuz dönemde her ne kadar üretici fiyatları artsa da, ekimden vazgeçen üretici yine mağdur durumda”
Ankara – 21.12.2013 – Türkiye Ziraat Odaları Birliği (TZOB) Genel Başkanı Şemsi Bayraktar, örgütlenme eksikliğinden kaynaklanan plansızlık ve pazarlama sorununun patateste üretiminin 4 milyon ton ile 4,8 milyon ton arasında oynamasına neden olduğunu bildirdi.
Bayraktar, “Bu durum üretici fiyatlarının 23 kuruşa kadar inmesine, 90 kuruşa kadar da çıkmasına yol açıyor. Patateste fiyat istikrarsızlığı üreticiyi de tüketiciyi de mağdur ediyor” dedi.
Plansızlık ve pazarlama sorunu nedeniyle üreticinin önünü göremediğini, ne üretmesi, ne kadar üretmesi gerektiğini bilemediğini belirten Bayraktar, şunları kaydetti:
“Üretici fazla ekim yapıp fazla ürettiğinde fiyatlar dibe vuruyor. Ürün tarlada kalıyor. Bir yıl sonra ekim alanını kısıp, başka bir ürüne yöneldiğinde bu kez fiyatlar artıyor. Bir türlü üretici istikrarlı bir fiyata ulaşamıyor. Bunun en iyi örneklerden biri de patates. 2012 yılında üretici 1 milyon 720 bin 847 dekar alanda patates ekti ve 4 milyon 795 bin 122 ton patates üretti. Ürettiği ürünü pazarlayamadı. İhracat olanağı bulamadı. Satılamayan patatesler tarlada veya depoda kaldı. Sonuçta 2012 yılının Mart ayında kilogramı 40 kuruş olan fiyatlar, Haziran ayında 30, Ağustos ayında 28, Eylül ayında 24, Ekim ayından itibaren de 23 kuruşa kadar indi ve bu fiyat 2013 yılı Mart ayına kadar devam etti. Masraflarını bile çıkaramayan üretici patates ekimini azaltınca 2013 yılında üretim, 2012 yılına göre yüzde 16,6 azalmayla 3 milyon 998 bin tonla 4 milyon tonun altına indi. Böyle olunca bu yılın Mart ayında kilogramı 23 kuruş olan üretici fiyatı, Nisan ayında 27, Mayıs ayında 56, Haziran ayında 83 kuruşa çıktı. Yeni ürünle Temmuz ve Ağustos aylarında 71 kuruş olan fiyat, Eylül ayında 73, Ekim ayında 79, en son Kasım ayında da 90 kuruşa yükseldi. Fiyat yükseldi ama üreticinin elinde yeterince ürün olmadığı ve geçen yılın zararı üzerinde olduğu için çiftçimiz yine yeterince kazanamadı.”
-“Çiftçi fiyat istikrarı ve emeğinin karşılığını almak istiyor”-
Çiftçiler olarak fiyat istikrarı, emeklerinin karşılığını almak istediklerini vurgulayan Bayraktar, şöyle devam etti:
“Tüketicinin de makul bir fiyatla ürün almasını istiyoruz. Netice olarak tüketici de pahalı yiyor. Bu yılın Ocak-Mart döneminde kilogramı 1 lira 8 kuruş olan patates market fiyatı, Nisan ayında 1 lira 25 kuruşa, Mayıs ayında 1 lira 52 kuruşa, Haziran ayında 1 lira 99 kuruşa çıktı. Temmuz ayında 1 lira 90, Ağustos ayında 1 lira 74, Eylül ayında 1 lira 72 kuruş olan fiyat, Ekim ayında 1 lira 92, Kasım ayında 2 lira 8 kuruş oldu.”
Patatesin, Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Örgütü (FAO) tarafından da taşıdığı ekonomik önem, besin değeri, dünyadaki açlığın ve kırsal yoksulluğun azaltılmasına sağladığı katkı dolayısıyla, “Gizli Hazine” olarak tanımlandığını belirten Bayraktar, “dünya nüfusunun giderek arttığı dikkate alındığında, doğal kaynakların korunarak, bugünkü ve gelecek kuşakların gıda güvencesinin sağlanmasında patates önemli bir ürün olarak karşımıza çıkıyor” dedi.
-Nevşehir ve Niğde’de patates geçen yıl 15 kuruşa kadar indi-
Geçen iki sezonda patates üreticilerinin ciddi pazarlama sorunları yaşadığını, sektörün tıkanma noktasına geldiğine dikkati çeken Bayraktar, şunları kaydetti:
“2011 yılında patates stoklarının bitmesi gereken Mayıs ayında depolarda hala patates varken, yazlık çeşitlerin de hasadı başlamıştı. Hem yeni hem de eski ürünün aynı anda piyasada olması üretici açısından piyasayı olumsuz etkileyerek yazlık olarak adlandırılan erkenci çeşitlerin de fiyatının düşmesine yol açmıştı. Piyasada yaşanan bu tıkanıklık, 2012 üretim ve pazarlama sezonuna da yansıdı. Nitekim, yoğun olarak hasadın yapıldığı Eylül-Ekim aylarında üreticimiz kilogramını 30-35 kuruşa mal ettiği patatesi, 23-24 kuruşa satmak zorunda kaldı. Hatta üretimin yoğun olduğu Nevşehir ve Niğde illerimizde üreticilerimiz, patateste 15 kuruşa dahi alıcı bulmakta zorlandı.
Bütün bu şartlara komşu ülkelerde yaşanan siyasi karışıklar ve ekonomik sıkıntıların yanı sıra, patates siğili hastalığı nedeniyle ihracatta istenen analizlerin masraflı olması da eklenince ihracatımızda da sıkıntılar oldu.
Bu durumda ürettiği üründen yeterli gelir elde edemeyen üreticilerimiz borçlarını ödeyemedi. Elektrik borçlarının yapılandırılmasına yönelik girişimler olumlu karşılanmakla birlikte, üreticilerimizin tamamı yapılandırmadan faydalanamadı. Bugün, Niğde ve Nevşehir gibi derin kuyulardan elektrik ile sulama yapan üreticilerimiz haciz kıskacında.”
-Pazarlama sorununda üretici, arz daralmasında tüketici mağdur-
Üretimde meydana gelen dalgalanma ve pazarlama sorunlarının üreticiden tüketiciye tüm tarafları derinden etkilediğini, pazarlama sorunlarının yaşandığı dönemde düşük fiyat nedeniyle üreticinin, arzın daraldığı dönemde ise yüksek fiyat nedeniyle tüketicinin mağdur olduğunu belirten Bayraktar, “İçinde bulunduğumuz dönemde her ne kadar üretici fiyatları artsa da, ekimden vazgeçen üretici yine mağdur durumda” dedi.
Bayraktar, üreticinin ve tüketicinin mağdur olmasının engellenmesi bakımından üretimde istikrarın sağlanarak üretimin sürdürülebilir kılınması, ayrıca haciz işlemleri durdurularak elektrik borçlarının faizsiz ertelenmesi, özel şirketlere olan elektrik borçlarının yapılandırılması gerektiğini bildirdi.
Patates fiyatları: (TL/Kg)
|
Yıllar |
2012 |
2013 |
||
|
Aylar |
Üretici |
Market |
Üretici |
Market |
|
Kasım |
0,23 |
0,97 |
0,90 |
2,08 |
|
Ekim |
0,23 |
0,97 |
0,79 |
1,92 |
|
Eylül |
0,24 |
0,99 |
0,73 |
1,72 |
|
Ağustos |
0,28 |
1,05 |
0,71 |
1,74 |
|
Temmuz |
0,30 |
1,00 |
0,71 |
1,90 |
|
Haziran |
0,30 |
0,97 |
0,83 |
1,99 |
|
Mayıs |
0,40 |
1,25 |
0,56 |
1,52 |
|
Nisan |
0,33 |
1,21 |
0,27 |
1,25 |
|
Mart |
0,40 |
1,28 |
0,23 |
1,08 |
|
Şubat |
- |
- |
0,23 |
1,08 |
|
Ocak |
0,35 |
1,21 |
0,23 |
1,08 |
Kaynak: TZOB
Ülkemizde yıllara göre patates ekiliş, üretim ve verimleri:
|
Yıllar
|
Ekilen Alan (Dekar) |
Üretim (Ton) |
Verim (Kg/Dekar) |
|
2005 |
1.528.000 |
4.060.000 |
2.657 |
|
2006 |
1.579.084 |
4.366.180 |
2.765 |
|
2007 |
1.525.975 |
4.227.726 |
2.771 |
|
2008 |
1.478.883 |
4.196.522 |
2.838 |
|
2009 |
1.428.738 |
4.397.711 |
3.078 |
|
2010 |
1.388.660 |
4.513.155 |
3.250 |
|
2011 |
1.429.849 |
4.613.071 |
3.260 |
|
2012 |
1.720.847 |
4.795.122 |
2.786 |
|
2013 |
- |
3.998.000 |
- |
Kaynak: TÜİK